Hordhac
Goobaha shaqo ee sunta ah (toxic workplaces) waa kuwo ay ka jiraan xaalado aan caafimaad qabin, kuwaas oo wax u dhima caafimaadka maskaxeed iyo jireed ee shaqaalaha. Meelahaas waxaa ka dhasha walwal joogto ah, cadaadis xad-dhaaf ah, iyo xiriir shaqo oo xun. Maqaalkan wuxuu si qoto dheer u falanqeyn doonaa astaamaha, sababaha, saameynta, iyo xalalka lagu hagaajin karo jawiga shaqo ee sunta ah.
Astaamaha Goobaha Shaqo ee Sunta ah
goobta shaqo ee sumaysan waxaa lugu gartaa astaamaha soo socda:
- Cadaadis Xad-dhaaf ah: Shaqaalaha waxaa laga filayaa inay qabtaan shaqo ka badan intii ay awoodi karaan, iyada oo aan la siinin nasasho ama wax dhiirrigelin ah.
- Maamul Xun: Maamulayaal aan si caddaalad ah wax u maamulin, kuwaas oo dadka u kala eexda ama isticmaala cabsi gelin iyo hanjabaad.
- Xiriir Shaqo oo Xun: Xafiiska waxaa ka jiro xamaan, xanaaq, faquuq, iyo dagaallo joogto ah.
- Musuqmaasuq iyo Cadaalad-darro: Goobaha shaqada ee sunta ah waxay mararka qaar la tacaalaan musuq iyo nidaamyo cadaalad darro ah.
- Daryeel La’aan iyo Qiimeyn Yari: Shaqaalaha laguma qiimeeyo dadaalkooda, lagamana fekero caafimaadkooda maskaxeed.
Sababaha Keena sumawga Goobaha Shaqo
Waxaa jira dhowr sababood oo sababa in goob shaqo ay noqoto mid sun ah, oo ay ka mid yihiin:
- Hoggaan Xumo: Maamulayaal aan haysan xirfadaha hoggaamineed ee saxda ah waxay keeni karaan cadaadis, is-maandhaaf, iyo go’aan qaadasho xumo.
- Xeerar La’aan iyo Siyaasad liidata: Haddii shirkad ama hay’ad aysan lahayn sharciyo qeexan oo la xiriira dhaqanka shaqo, waxaa fududaanaya in xafiisku noqdo mid fowdo ah.
- Dhaqan Xun oo Horey U Jiray: Mararka qaar dhaqanka shaqo ee sunta ah waa mid horay uga jiray shirkadda ama hay’adda muddo dheer.
- Kharash Yar iyo Shaqaale Aan Ku Filnayn: Haddii shirkadu ama hay’adu aysan lahayn shaqaale ku filan, shaqaalaha jooga ayaa culays dheeraad ah lasaari.
Saamaynta taba ay ku yeelanayso shaqaalaha
Goobaha shaqo ee sunta ah waxay saameyn taban ku yeelan karaan shaqaalaha iyo shirkadaha waxaana kamid ah:
- Caafimaadka Maskaxda: Shaqaalaha waxay la kulmaan walwal, niyad-jab, iyo daal maskaxeed.
- Caafimaadka Jirka: Cadaadiska shaqo wuxuu keeni karaa madax xanuun, xanuun dhabarka ah, iyo cudurro la xiriira walwalka.
- Hoos U Dhaca Wax-qabadka: Shaqaalaha waxaa hoos uga dhaca wax-soo-saarkooda iyo kartidooda shaqo.
Xalka iyo Sida Loo Hagaajin Karo Goobaha Shaqo
In la hagaajiyo goobaha shaqo ee sunta ah waxay u baahan tahay qorshe dhamaystiran:
- Hoggaan Wanaagsan: Maamulayaashu waa in ay noqdaan kuwo furan, caddaalad ah, oo shaqaalaha dhegeysta.
- Dhisidda Dhaqan Shaqo oo Wanaagsan: Waa in la abuuro jawi shaqo oo ay ka muuqato iskaashi, ixtiraam, iyo dhiirrigelin.
- Xeerar Cad Oo Lagu Dhaqmo: Waa in la abuuro sharciyo qeexan oo lagu maareeyo goobta shaqo.
- Kordhinta Taageerada Shaqaalaha: Waa in la helo barnaamijyo taageero ah, sida latalinta caafimaadka maskaxda iyo fursado horumarineed.
- Qiimeyn iyo La-socod Joogto ah: Shirkadaha waa in ay sameeyaan qiimeyn joogto ah si ay u ogaadaan xaaladda shaqaalaha una hagaajiyaan meelaha ay daciifka ka yihiin.
Gunaanad
Goobaha shaqo ee sunta ah waxay saameyn taban ku yeeshaan shaqaalaha iyo shirkadaha. Waa muhiim in la aqoonsado astaamahooda, la fahmo sababaha keenaya, loona raadiyo xalal wax ku ool ah. Hoggaan wanaagsan, sharciyo cadaalad ah, iyo xushmad lagu dhiso jawiga shaqada waxay yareyn karaan jawiga sunta ah, iyagoo ka dhigaya goobta shaqo meel ay dadku ku faraxsan yihiin.
Tixraacyo (References)
- Sutton, R. I. (2007). The No Asshole Rule: Building a Civilized Workplace and Surviving One That Isn’t. Business Plus.
- Goleman, D. (1998). Working with Emotional Intelligence. Bantam Books.
- Pfeffer, J. (2018). Dying for a Paycheck: How Modern Management Harms Employee Health and Company Performance—and What We Can Do About It. HarperBusiness.
- Harvard Business Review (2023). “Toxic Workplaces and How to Fix Them.” Retrieved from www.hbr.org
- American Psychological Association (2022). “Workplace Stress and Mental Health.” Retrieved from www.apa.org
